Lajme
“Spaç 1973 - Martirët e Lirisë” shfaqet në Korçë
4 Tetor 2025
Dokumentari “Spaç 1973 -Martirët e Lirisë”, pas Tiranës u shfaq në fillim të muajit tetor në qytetin e Korçës. Dokumentari sjell dëshmi, rrëfime të të mbijetuarve dhe materiale arkivore që rikujtojnë një nga aktet më të guximshme të rezistencës antikomuniste në Shqipëri janë pjesë e dokumentarit që synon të ruajë kujtesën historike, të nderojë martirët e lirisë dhe të përcjellë tek brezat e rinj mesazhin se e vërteta dhe dinjiteti nuk mund të shtypen nga dhuna.
Për të parë lajmin në YouTube klikoni këtu.
Të zhdukurit e Spaçit, ICMP dhe AIDSSH, sondazhe në vendvarrimet e dyshuara
30 Shtator 2025
Dy vendvarrimet e dyshuara në Shpal, të Mirditës, rezultojnë me pritshmëri shumë të lartë për prani eshtrash personash të zhdukur. Rezultatet janë pjesë e një sondazhi që një grup ekspertësh arkeologë dhe antropologë në bashkëpunim me ekspertë të AIDSSH realizuan gjatë javës së tretë të muajit shtator. Sondazhet që u zhvilluan përgjatë javës së tretë të shtatorit u zhvilluan edhe në 4 vendvarrime të tjera të dyshuara. Rezultatet ishin optimiste dhe sfiduese. Optimiste për sa i përket mundësive të gjetjes së mbetjeve, por njëkohësisht tregojnë për sfida serioze që lidhen me terrene të vështira, zona malore, rrëshqitje të tokës, struktura të mbivendosura, çështje pronësie, si edhe nevojën për administrim të kujdesshëm të gjetjeve dhe analizat e ADN-së.
Në një prej vendvarrimeve të dyshuar mendohet se mund të jenë eshtrat e të zhdukurve në kamp-burgun e Spaçit ndër të cilët edhe katër të pushkatuarit e Revoltës së Spaçit, Skënder Daja, Pal Zefi, Dervish Bejko dhe Hajri Pashaj. Trupat e tyre u zhdukën nga regjimi, pas ekzekutimit. Më 30 shtator 2025 Autoriteti për Informimin mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit (AIDSSH) zhvilloi një takim pune me znj. Samara Krehic, drejtuese e programit për Ballkanin Perëndimor të Komisionit Ndërkombëtar për Personat e Zhdukur (ICMP), për të përcaktuar hapat e mëtejshëm të bashkëpunimit pas përfundimit të sondazheve në gjashtë vendvarrime të dyshuara në Shqipëri.
Në kuadër të marrëveshjes së bashkëpunimit mes Qeverisë së Shqipërisë dhe Komisionit Ndërkombëtar për Personat e Zhdukur (ICMP), si dhe në zbatim të Konventës së OKB-së kundër zhdukjeve me forcë dhe ligjit nr. 45/2015, Autoriteti i Dosjeve, në bashkëpunim me Zyrën e OSBE-së në Tiranë, ka përgatitur edhe një draft-VKM-në që përcakton autoritetet përgjegjëse për gjetjen, identifikimin dhe rikuperimin e eshtrave të personave të zhdukur ose të ekzekutuar gjatë periudhës së komunizmit (1944–1991), si dhe për mbrojtjen e vendvarrimeve të identifikuara ose të dyshuara si të tilla. Si një institucion shumë pranë familjeve të dëmtuara nga komunizmi Autoriteti po ndjek hap pas hapi këtë proces të dhimbshëm, por të domosdoshëm për të rikthyer dinjitetin e mohuar të viktimave të komunizmit.
Për më tepër informacion në lidhje me këtë aktivitet klikoni këtu.
Libri “Ridënimi”, finalist për çmimin “Angelus”
30 Shtator 2025
Libri “Ridënimi” i publicistit Fatos Lubonja është finalist për çmimin “Angelus” që mbahet më 18 tetor në Ërocłaë, në Poloni. Lajmin e ka dhënë përkthyesja e letërsisë shqipe në gjuhën polake Dorota Horodyska, pas njoftimit në faqen zyrtare të çmimit. Këtë e bën të ditur reporter.al.
“Ridënimi” dokumenton ngjarjet në burgun e Spaçit nga vera e vitit 1978 në maj të ’79-ës, për një gjyq të montuar pas dyerve të mbyllura, që e akuzon Lubonjën si pjesë të një “organizate kundërrevolucionare antisocialiste”, bashkë me të burgosur të tjerë politikë. Tre nga bashkëvuajtësit e tij, Vangjel Lezho, Fadil Kokomani dhe Xhelal Koprencka pushkatohen, ai vetë dënohet për së dyti me 25 vjet burg.
Për më tepër informacion në lidhje me këtë aktivitet klikoni këtu.
